Tablica interaktywna, mikroskop cyfrowy, sadzonki drzew. Nagrody, które cieszą dzieci i są realnym wsparciem dla szkół. Za tym wszystkim stoi jednak coś ważniejszego: zmiana nawyków i świadomość, że ekologia to nie tylko temat z podręcznika, ale coś, co dzieje się tu i teraz — w kuchni, na szkolnym korytarzu, w rozmowie z rodzicem. Właśnie zakończyła się pierwsza edycja ogólnopolskiego programu „Przekaż punkty szkole”, w którym 204 placówki z całej Polski zbierały punkty… za zużyty olej kuchenny. Teraz czas na kolejną edycję.
Jak działa aplikacja Olejomaty?
Program „Przekaż punkty szkole” łączy edukację z codziennym działaniem. Dzieci nie tylko słyszały, czym jest recykling oleju, ale same sprawdziły w praktyce, co powinno się robić ze zużytym olejem spożywczym - UCO (ang. Used Cooking Oil)
Uczniowie, przedszkolaki i ich bliscy oddawali zużyty olej spożywczy do specjalnych automatów – Olejomatów. Po wrzuceniu butelki, aplikacja przyznaje punkty, które można przekazać dowolnej placówce biorącej udział w akcji. Za każdą pełną butelkę można otrzymać 100 punktów.
System zadziałał natychmiast — aktywowały się całe społeczności: szkoły, rodziny, osiedla. Zwykła butelka oleju zamieniła się w realny wkład w edukację i ekologię.
— Zależało nam na tym, żeby recykling przestał być abstrakcją. Chcieliśmy pokazać, że codzienne wybory — nawet tak proste jak to, co robimy z olejem po smażeniu — mają znaczenie – mówi Małgorzata Rdest, inicjatorka projektu Olejomaty. — Dzieci są niezwykle chłonne, ciekawe świata i gotowe do działania. Jeśli damy im konkretny temat, jasny cel i sensowny kontekst — potrafią zaangażować nie tylko siebie, ale i dorosłych. Dzięki wsparciu szkół i rodzin edukacja przestała być tylko teorią. Dzieci nie tylko usłyszały o recyklingu – one naprawdę zaczęły działać.
Czym są Olejomaty?
Olejomaty to innowacyjne urządzenia do zbiórki zużytego oleju spożywczego. Działają już w ponad 70 lokalizacjach w całej Polsce i wciąż przybywa nowych. Można do nich bezpiecznie oddać szczelnie zamkniętą butelkę z olejem, a w zamian — odebrać pustą, by kontynuować zbiórkę. Dzięki nim recykling staje się prostym nawykiem, który można budować już od najmłodszych lat — wspólnie, w domu i w szkole.
Zaangażowanie z całej Polski
W I edycji programu „Przekaż punkty szkole” udział wzięły 204 placówki edukacyjne z całej Polski. Szkoły i przedszkola gromadziły punkty w aplikacji Olejomaty, angażując uczniów, rodziców i nauczycieli w działania związane z recyklingiem zużytego oleju spożywczego. Program połączył aspekty edukacyjne z ekologicznymi, przynosząc wymierne korzyści dla uczestniczących placówek.
W rankingu najwyżej uplasowały się:
- Miejskie Przedszkole Nr 9 w Żyrardowie – 23 250 punktów
- Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Mikołaja Reja w Żyrardowie – 18 150 punktów
- Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Czesława Miłosza w Siemianicach – 3 250 punktów
To właśnie te placówki otrzymają główne nagrody — nowoczesne pomoce dydaktyczne: w zależności od zajętego miejsca jest to tablica multimedialna, mikroskop cyfrowy lub zestaw nagłośnieniowy. Szkoły, które aktywnie włączyły się w zbiórkę, zostaną wyróżnione sadzonkami drzew — namacalnym efektem wspólnych działań i symbolem troski o środowisko.
– Dzieci od początku podeszły do akcji „Przekaż punkty szkole” z ogromnym entuzjazmem. Czuły, że robią coś ważnego — i potrafiły wciągnąć w to całą społeczność: rodziców, dziadków, sąsiadów – mówi Grażyna Galińska, dyrektor miejskiego przedszkola nr 9 w Żyrardowie — Rywalizacja była naprawdę zacięta, ale zdrowa — uczniowie codziennie pytali, ile jeszcze punktów potrzeba do podium. To była konkretna lekcja współpracy, odpowiedzialności i zaangażowania – nie tylko dla dzieci, ale dla całej naszej społeczności.
Nauka, która działa
Integralną częścią programu były zajęcia prowadzone przez edukatorów. Uczniowie poznawali proces przetwarzania zużytego oleju — od momentu oddania, aż po jego drugie życie, m.in. jako biopaliwo, świece czy farby. Dowiadywali się, czym jest UCO, jak powstają fatbergi i jak łatwo codzienne zaniedbania mogą wpływać na środowisko.
W przekazywaniu wiedzy pomagał superbohater kampanii – EkoOlek, który szczególnie angażował młodsze dzieci. Dzięki temu informacje zapadały w pamięć i znajdowały odbicie w codziennych wyborach.
To nie była teoria zawieszona w powietrzu, ale wiedza, która miała zastosowanie już następnego dnia — przy zlewaniu tłuszczu po frytkach albo oleju z suszonych pomidorów do butelki.
Zmiana nawyków, która zostaje na dłużej
Projekt pokazał, że najmłodsi potrafią być skutecznymi ambasadorami ekologii. Dzieci nie tylko rozumiały, co robią — same przypominały dorosłym, że zużytego oleju nie wylewamy do zlewu ani toalety, tylko przelewamy do butelki i oddajemy do Olejomatu. Rodzice, dziadkowie i sąsiedzi wciągali się w akcję. Placówki zyskiwały punkty. A przede wszystkim – budowały się dobre nawyki: proste, ale trwałe.
— Chcemy, żeby Olejomaty stały się nie tylko narzędziem zbiórki, ale też punktem wyjścia do rozmowy o odpowiedzialności za środowisko – dodaje Małgorzata Rdest, inicjatorka projektu. — Pokazujemy, że nawet codzienne odpady mogą mieć drugie życie, a edukacja ekologiczna może być prosta, zrozumiała i skuteczna – niezależnie od wieku.
Trwa nabór do kolejnej edycji
Zainteresowanie pierwszą odsłoną programu pokazało, jak duża jest potrzeba działań, które łączą edukację z praktyką. Dlatego ruszyła już druga edycja akcji „Przekaż punkty szkole”.
Do programu mogą dołączać zarówno przedszkola, jak i szkoły. Rejestracja odbywa się poprzez formularz dostępny na stronie www.olejomaty.pl lub za pośrednictwem aplikacji.
Zasady się nie zmieniają: za olej oddany do automatu, szkole przypisywane są punkty, a najbardziej zaangażowani otrzymują nagrody.
Edukacja z efektem
„Przekaż punkty szkole” to dowód na to, że ekologia może być obecna w edukacji w sposób namacalny i atrakcyjny. Szkoły zyskały sprzęt, dzieci – wiedzę i motywację, a lokalne społeczności – poczucie, że wspólnie mogą zrobić coś dobrego. Jeśli jedna butelka oleju wystarczy, żeby rozpocząć rozmowę o środowisku – to właśnie takiej edukacji warto dać miejsce i uwagę.
